Những câu đố về lịch sử tiêu biểu chọn lọc

Vua nào tám tuổi lên ngôi
Dẫu còn nhỏ bé mà người thông minh
Ngai vàng hư vị nào vinh,
Vì dân trốn khỏi hoàng thành giữa đêm. – Là ai?

Từ bẩy tuổi đã lên ngôi
Việc dân, việc nước trọn đời lo toan
Mở trường thi, chọn văn quan
Lập Quốc Tử Giám luyện hàng danh nhân. – Là ai?
Đố ai đan sọt giữa đàng
Giáo đâm thủng vế rõ ràng không hay. – Là ai?
Đố ai đánh trống phất cờ
Giữa thành Hà Nội trong giờ nguy nan
Rồi khi trúc trẻ, ngói tan
Mượn dây oan nghiệt, giải oan anh hùng. – Là ai?
Đố ai giúp Bắc Bình Vương,
Kéo quân ra chiếm miếu đường Thăng Long
Làm cho Trịnh Khải đào vong,
Vua Lê đẹp ý nhưng không đoái hoài. – Là ai?

Đố ai ngang dọc vẫy vùng
Vũ Quang khởi nghĩa, hợp cùng Văn Thân
Cần Vương nổi tiếng xa gần
Tinh thần kháng địch bội phần lên cao. – Là ai?
Đố ai trên Bạch Đằng Giang,
Làm cho cọc nhọn, dọc ngang sáng ngời
Phá quân Nam Hán tơi bời,
Gươm thần độc lập giữa trời vung lên. – Là ai?
Từng khen khóc lóc theo cha
Rồi đem nợ nước, tình nhà ra cân.
Núi Lam tìm giúp minh quân
Bình Ngô đại cáo, bút thần ra tay. – Là ai?
Trạng nguyên lanh trí ai bì,
Đã từng ứng đối khi đi sứ Tàu
Một đời trong sạch trước sau
Tiền vô chủ quyết vào chầu, nộp kho. – Là ai?

Vì nhà, vì nước giao tranh
Thanh gươm, yên ngựa, phá thành, dốc quân
Sa cơ nào quản tấm thân,
Mặc voi giày xéo, chết gần chồng con. – Là ai?
Vua nào thuở bé chăn trâu,
Trường Yên một ngọn cờ lau tập tành
Sứ quân dẹp loạn phân tranh,
Dựng nền thống nhất sử xanh còn truyền – Là ai?
Đố ai đã bị đi đày,
Chỉ vì câu nói, đêm ngày đảo xa
Rồi sau đó được vua tha,
Đem về dưa hấu, đậm đà thơm ngon. – Là ai?
Đố ai đánh Tống Bình Chiêm
Ba ngày phá vỡ Khâm, Liêm hai thành
Ung Châu đổ nát, tan tành
Mở đầu Bắc phạt, uy danh vang lừng. – Là ai?

Đố ai giải phóng Thăng Long,
Nửa đêm trừ tịch, quyết lòng tiến binh.
Đống Đa, sông Nhĩ vươn mình
Giặc Thanh vỡ mộng cường chinh, tơi bời. – Là ai?
Đố ai khởi nghĩa Thái Nguyên
Giữa nơi doanh trại, cướp quyền chỉ huy
Pháo sơn gặp bước gian nguy,
Ngang nhiên tuẫn tiết chỉ vì non sông. – Là ai?
Đố ai qua Nhật, sang Tàu
Soạn thành huyết lệ lưu cầu tàn thư.
Hô hào vận động Đông Du,
Kết đoàn cùng với sĩ phu khắp miền. – Là ai?
Tướng nào mà thả bồ câu,
Tướng nào mà chết chẳng cầu giặc Nguyên. – Là ai?

Thù chồng nợ nước hỏi ai,
Đuôi quân tham bạo, diệt loài xâm lăng
Mê Linh nổi sóng đất bằng,
Hát giang ghi dấu hơn căm đến giờ. – Là ai?
Tuổi già nhưng sức chẳng già,
Vung gươm Bắc tiến: quân nhà Tống tan.
Xuôi Nam: Chiêm quốc kinh hoàng,
Thơ thần một áng: lời vàng còn ghi. – Là ai?
Thanh liêm vốn sẵn tính trời,
Tiền muôn, bạc vạn chẳng dời lòng ngay.
Tài đối đáp thật là hay,
Trạng Nguyên hai nước, ông này là ai. – Là ai?
Quê người ở Hà Tĩnh
Đi thi đỗ Đình Nguyên
Tùng là quan Ngự sử,
Khẳng khái, Thuyết, Tường kiêng.
Gian khổ suốt mười miên.
Văn Thân dù tan rã,
Danh thơm vẫn lưu truyền. – Là ai?

Ai đứng đầu đảng Văn Thân
Thần đồng ai đã dự phần nhớ dai. – Là ai?
Ai làm vua ở đồng lầy,
Ai thường tập trận với bầy trẻ trâu. – Là ai?
Ai mài gươm dưới trăng tà,
Quốc thù chưa trả, đầu đã điểm sương
Một lần giết hụt giặc Trương,
Về sau bị bắt nửa đường quyên sinh. – Là ai?
Vua nào đã bốn ngàn xuân,
Vẫn ghi công đức toàn dân phụng thờ. – Là ai?

Ai vì nước bỏ thù nhà,
Ai từng thắng trận Đống Đa vang lừng. – Là ai?
Ai không bỏ nghĩa tham vàng,
Và ai nhóm lửa đốt than đợi chờ. – Là ai?
Ai người mang đỗ, ngô về
Dạy dân cày cấy lên vùa vàng tươi. – Là ai?
Ai người mặc đổi áo vua,
Cầm quân ra trận đánh lừa giặc Minh.
Vì đại nghĩa phải hy sinh,
Tấm gương trung nghĩa, hiển vinh đời đời. – Là ai?

Bậc anh hùng tài không đợi tuổi,
Sấu chữ cờ giong ruổi khắp nơi,
Đánh cho quân giặc tơi bời,
Chương Dương, Hàm Tử rạng ngời chiến công. – Là ai?
Gái nào giặc đánh chẳng khai,
Chết hô khẩu hiệu, hoa cài tóc xanh. – Là ai?
Bị giam cầm ở Thái Nguyên,
Bèn cùng Đội Cấn nổi lên diệt thù
Bảy ngày, một cỏi biên khu,
Nghĩa quân tan rã, mặc dù kiên trung. – Là ai?
Can trường kháng chiến mười năm
Anh hùng áo vải nhiều lần khốn nguy.
Gian lao có quản ngại gì,
Gươm thần trả lại chính vì quốc dân. – Là ai?

Cuộc đời như đám phù vân,
Biết bao vinh nhục cũng ngần ấy thôi.
Thăng thăng, giáng giáng, mặc đời
Mấy vùng Sơn Hải, đôi lời thi ca. – Là ai?
Cờ lau tập trận thiếu thời,
Lớn lên Vạn Kiếp khắp trời danh uy.
Hoa Lư nên bóng quốc kỳ,
Trường An nay hãy còn ghi ơn người – Là ai?
Còn ai đổi mặc hoàng bào,
Ai đem Nhật Tảo ghi vào sử xanh. – Là ai?
Còn ai đổi mặc hoàng bào,
Bình Ngô đại cáo người nào soạn ra. – Là ai?