Bài 23: Sự sống trên Trái Đất

Bài học “Sự sống trên Trái Đất” được biên soạn bám sát chương trình sách giáo khoa Địa lý lớp 6 thuộc bộ Kết nối tri thức với cuộc sống giúp bạn dễ dàng làm bài tập về nhà và học tốt hơn môn Địa lý 6.

I. Sự đa dạng của sinh vật dưới đại dương

Câu hỏi 1: Quan sát hình 1, em hãy kể tên một số loài vi sinh vật ở các vùng biển trong đại dương.

Trả lời:

Một số loài sinh vật ở các vùng biển trong đại dương là:

•  Vùng biển khơi mặt: san hô, tôm, cá ngừ, sứa, rùa,…

•  Vùng biển khơi trung: cua, cá mập, mực,…

•  Vùng biển khơi sâu: sao biển, bạch tuộc,…

•  Vùng biển khơi sâu thẳm: cá cần câu, mực ma,…

•  Vùng đáy vực thẳm: hải quỳ,… 

II. Sự đa dạng của sinh vật trên lục địa

Câu hỏi: Đọc thông tin và các hình ảnh trong mục 2, em hãy:

1. Kể tên một số loài thực vật, động vật ở các đới mà em biết

2. Nêu sự khác nhau về thực vật giữa rừng mưa nhiệt đới với rừng lá kim và đài nguyên

Trả lời:

1. Tên một số loài thực vật, động vật ở các đới:

- Đới nóng:

+ Thực vật: rừng mưa nhiệt đới, rừng nhiệt đới gió mùa, xavan,...

+ Động vật: các loài leo trèo giỏi (khỉ, voọc,...), côn trùng, chim, thú,...

- Đới ôn hòa:

+ Thực vật: rừng lá rộng, rừng lá kim, thảo nguyên, rừng cận nhiệt đới,...

+ Động vật: loài ăn cỏ, chạy nhanh (ngựa vằn, linh dương,...); các loài ăn thịt (sư tử, linh cẩu,...).

- Đới lạnh:

+ Thực vật: đài nguyên.

+ Động vật: các loài thích nghi bằng cách ngủ đông hay di cư theo mùa (gấu trắng, ngỗng trời,...).

2. Sự khác nhau về thực vật giữa rừng mưa nhiệt đới với rừng lá kim và đài nguyên:

- Rừng mưa nhiệt đới: Môi trường sống nóng ẩm, mưa nhiều nên cây trong rừng nhiều tầng tán (thường 3-5 tầng), đa dạng chủng loại, nhiều dây leo, cây gỗ lớn,… 

- Rừng lá kim: loại cây thường xanh, tán rậm rạp, chồng lên nhau che bóng râm như vân sam, linh sam, tuyết tùng. Dưới tán rừng thiếu ánh sáng nên rêu phủ quanh năm. Ngoài ra còn có những loài nhỏ hơn, cây bụi,…

- Đài nguyên: Môi trường sống lạnh, hầu như tuyết bao phủ nên thực vật nghèo nàn. Thực vật thấp, kém phát triển (có rêu, địa y,…).

Câu hỏi 2: Tạo sao chất hữu cơ chiếm tỉ lệ nhỏ trong đất nhưng lại có ý nghĩa quan trọng đối với cây trồng?

Trả lời:

Chất hữu cơ chiếm tỉ lệ nhỏ trong đất nhưng lại có ý nghĩa quan trọng đối với cây trồng vì:

• Chất hữu cơ vừa là thức ăn thường xuyên vừa là kho dự trữ dinh dưỡng lâu dài của cây trồng;

• Là nguồn cung cấp khí CO2 lớn cho thực vật quang hợp;

• Kích thích sự phát sinh, phát triển của bộ rễ, nâng cao tính thẩm thấu của màng tế bào, huy động chất dinh dưỡng cho cây trồng,...

III. Luyện tập và vận dụng

Câu hỏi 1: Hãy trình bày sự đa dạng của sinh vật trên Trái Đất

Trả lời:

Sự đa dạng sinh vật của Trái Đất được thể hiện ở cả môi trường đại dương và lục địa:

1. Sự đa dạng của sinh vật dưới đại dương: Sinh vật ở đại dương vô cùng phong phú, đa dạng. Ở các vĩ độ và độ sâu khác nhau sẽ có sự khác nhau về nhiệt độ, độ muối, áp suất, ảnh sáng, nồng độ oxy, dẫn đến sự đa dạng của các loài sinh vật.

2. Sự đa dạng của sinh vật trên lục địa: 

• Thực vật:

Giới thực vật trên lục địa hết sức phong phú, đa dạng, có sự khác biệt rõ rệt giữa các đới khí hậu. Tùy theo điều kiện khí hậu (đặc biệt là nhiệt độ và lượng mưa) mà ở từng đới xuất hiện các kiểu thảm thực vật khác nhau. Ở đới nóng có rừng mưa nhiệt đới, rừng nhiệt đới gió mùa, xa van,... Ở đới ôn hoà có rừng lá rộng, rừng lá kim, thảo nguyên, rừng cận nhiệt đới,... Ở đới lạnh có thảm thực vật đài nguyên.

• Động vật:

Động vật chịu ảnh hưởng của khí hậu ít hơn thực vật, do động vật có thể di chuyển từ nơi này đến nơi khác. Tuy nhiên, giới động vật trên các lục địa cũng hết sức phong phú, đa dạng, có sự khác biệt giữa các đới khí hậu. Ví dụ: Trong rừng mưa nhiệt đới, có nhiều loài leo trèo giỏi, nhiều côn trùng và chim; xa van và thảo nguyên có nhiều loài ăn cỏ, chạy nhanh như ngựa, linh dương, và các loài ăn thịt như sư tử, linh cầu,... ở đời lạnh là các (loài động vật thích nghi với khí hậu lạnh bằng cách ngủ đồng hay di cư theo mùa như gấu trắng, ngỗng trời,... Ở sa mạc có các loài chịu được nóng và khô hạn như bọ cạp rắn, lạc đà,..

Câu hỏi 2: Có nhiều loài sinh vật đang đứng trước nguy cơ bị tuyệt chủng. Theo em nguyên nhân do đâu? Hãy đề ra một số biện pháp để bảo vệ các loài đó.

Trả lời:

Có rất nhiều loài sinh vật đang đứng trước nguy cơ bị tuyệt chủng như báo đốm, tê giác đen, khỉ đột sông Cross, tê giác java, voi, hổ, cá heo, gấu,...

• Nguyên nhân:

- Môi trường sống bị tàn phá quá mức, diện tích rừng giảm mạnh.

- Sự phát triển của đô thị hóa, xây dựng đường sá, thủy điện,…

- Ô nhiễm môi trường (nước, đất, không khí,…).

- Nạn săn bắn động vật trái phép làm thực phẩm, mục đích thương mại,…

• Một số biện pháp để bảo vệ:

- Xây dựng các vườn Quốc gia, khu bảo tồn tự nhiên.

- Chính phủ đưa thêm nhiều loài vào sách đỏ.

- Tăng cường trồng và bảo vệ rừng, đặc biệt các khu bảo tồn, vườn quốc gia.

- Nâng cao nhận thức tầm quan trọng của các động vật với cộng đồng.

- Không sử dụng, phản đối sử dụng các sản phẩm làm từ động vật.

- Phê phán, lên án những hành vi bắt giữ, giết mổ động vật hoang dã,…